De cafés, plásticos y aditivos de plástico.

Colaboración de Alexandre M. Schönemann, membro do comité de Medioambiente:

Actualmente trabajo en un centro de investigaciones marinas formando parte de un grupo que, entre otras cosas, se dedica a explorar cómo afectan los plásticos a los ecosistemas marinos. En el centro tenemos una vieja y obsoleta máquina expendedora de café que el único producto seleccionable que hace honor a su nombre es la leche manchada, no sabemos exactamente manchada con qué. Ya cansados de no tener nuestra dosis de cafeína y después de una pequeña revuelta, se decidió poner una hoja con sugerencias al dueño de la máquina. La primera sugerencia que apareció fue la de poder cancelar el vaso de plástico y poder poner tu propia taza (una opción que se basa en la reutilización, un concepto más sostenible que el reciclado). Esta idea, que desde un punto de vista medioambiental parece rotunda, hay que evaluarla con perspectiva. Para poder tener la opción de no seleccionar el vaso sería necesario sustituir la maquina entera y ¿Qué es mejor, gastar 10 vasos reciclables de plástico al día o tirar la máquina vieja y poner una nueva? ¿Qué es mejor, tener un coche de 25 años que consume diésel como un tractor o cambiar de coche cada dos años para cumplir con todas las etiquetas verdes?

Frente a semejante dilema, la opción a la que se llegó fue sustituir los vasos de plástico (polipropileno) por vasos de cartón. Pero, volvamos a mirar las cosas con perspectiva, el policarbonato es un plástico barato de fabricar, con una composición química inocua y reciclable, mientras que los vasos de cartón ni son reciclables ni son de cartón al 100% (véase la etiqueta que afortunadamente desde 2021 los fabricantes están obligados a poner).

Etiqueta reglamentaria para productos de un solo uso que contengan plástico, según el reglamento de ejecución (UE) 2020/2151 de la Comisión Europea.

En este caso, la decisión si se ve más clara y decidirse por los vasos de polipropileno frente a los de cartón apunta a ser la mejor opción ambientalmente.

Queda por ver el impacto del producto como residuo en el medio natural. Aquí entra en juego un aspecto muy importante y es la composición química. A la base del plástico (polímero constituyente) se le añaden diversas sustancias químicas (aditivos) para darle al plástico propiedades como una mayor resistencia a los rayos UV, resistencia al fuego, color, plasticidad, etc. Estos aditivos en algunos casos pueden llegar a suponer hasta el 80% en peso del plástico y se ha probado que son liberados al agua desde los residuos plásticos1. Además, estos aditivos causan efectos tóxicos en los organismos acuáticos como alteraciones hormonales o efectos adversos en la reproducción y viabilidad de la descendencia2. Por otro lado, los nuevos plásticos basados en soluciones que no provienen del petróleo (los llamados bioplásticos), a menudo incluyen una gran variedad de aditivos en su composición que no siempre serán la opción más inocua para los organismos expuestos a ellos3.

En conclusión, no es oro todo lo que reluce y las nuevas opciones y materiales que aparecen no son una solución milagrosa frente al problema de la contaminación ambiental, debemos ir cambiando los productos con precaución y basándonos en el conocimiento existente para no acabar con un remedio peor.

Y como cierre una curiosidad y es que la cafeína, debido a altas concentraciones de esta sustancia en efluentes de depuradoras, presenta un mayor riesgo (el cálculo del riesgo está basado en la probabilidad de encontrar en el medio natural concentraciones que resulten tóxicas para un porcentaje determinado de las especies del ecosistema) para el medio ambiente4 que los microplásticos en el medio marino5, es peor el café que el vaso!!

Alexandre M. Schönemann, colaborados da vog. de medioambiente.

Referencias

1Hamlin, H.J., Marciano, K., Downs, C.A., 2015. Migration of nonylphenol from food-grade plastic is toxic to the coral reef fish species Pseudochromis fridmani. Chemosphere 139, 223–228. https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2015.06.032

2Tato, T., Salgueiro-González, N., León, V.M., González, S., Beiras, R., 2018. Ecotoxicological evaluation of the risk posed by bisphenol A, triclosan, and 4-nonylphenol in coastal waters using early life stages of marine organisms (Isochrysis galbana, Mytilus galloprovincialis, Paracentrotus lividus, and Acartia clausi). Environ. Pollut. 232, 173–182.

3Uribe-Echeverría, T., & Beiras, R. (2022). Acute toxicity of bioplastic leachates to Paracentrotus     lividus sea urchin larvae. Marine Environmental Research, 176, 105605

4Rodríguez-Gil, J. L., Cáceres, N., Dafouz, R., & Valcárcel, Y. (2018). Caffeine and paraxanthine in aquatic systems: Global exposure distributions and probabilistic risk assessment. Science of the Total Environment, 612, 1058-1071.

5Beiras, R., Schönemann, A.M., 2020. Currently monitored microplastics pose negligible ecological risk to the global ocean. Sci. Rep. 10, 1–9. https://doi.org/10.1038/s41598-020-79304-z

 

ACTIVIDADE A FONSAGRADA 20 e 21 DE MAIO

 

Fin de semana organizada por Manolo Panxón e o noso Coordinador de montaña Tomás Campo e a colaboración nas rutas de Jose Antonio. O sábado una ruta lineal de 22 quilómetros e o domingo unha circular de 19 quilómetros.

SÁBADO 20 DE MAIO:

Despois de tomar un café no aloxamento onde estamos o fin de semana que queda camiño a nosa ruta de hoxe. Inicio na aldea de Liñares de Bidul nos diriximos a cola do encoro de Grandas de Salime por un camino ben marcado e en continua baixada. Agora a nosa ruta vai polo antigo “Camino de la República” feito a man nos anos 30 e 40 co fin de unir A Fonsagrada con San Antolín de Ibias. Rematamos nunha Praia fluvial onde nos espera o bus co noso conductor preferido, Fontaiña.

 

         

 

DOMINGO 21 DE MAIO:

O noso percorrido transcorre en Asturias cunha ruta circular con inicio e remate na aldea de Riodeporcos. Ruta fermosa chamada O desfiladeiro de Bustelín. Pasamos por tres aldeas, Riodeporcos, Peneda e Busto, un paisaxe espectacular cun sendeiro ben marcado onde o tempo acompañou e gozamos dunha zona pouca coñecida.

           

Máis fotos aquí

Actividade Saída Babía 17 e 18 xuño

Mañán, martes 30/05/2023, ábrese o prazo para anotarse a esta Saida de fin de semana do 17 e 18 de xuño, cargada de aventura e montaña como poucas. Adiantamos unhas breves notas:
A hora de anotarvos tedes que indicar si o facedes no Grupo A ou Grupo B.
O grupo A fara Travesía os dous días, tendo que cargar con todo o material para facer a ruta en continuidade e autosuficiencia: tenda, saco, comida, etc. Tratade de ir o maís lixeiros posibel.
O grupo B fara rutas normais o sábado e o domingo, durmindo nun albergue de Villablino (media pensión coma sempre). Non fai falta saco neste caso, e as prazas son limitadas
A hora de saída o sábado 17 é as 06:00 horas. Puntualidade.
Mais información no Club.
986 42 05 51
620 777 577

RUTA ALTO VEZ

Terceira etapa do Alto Vez entre Lindoso e Mezio de aproximadamente 19 km con sol e unha temperatura boa para camiñar.

Antes de iniciar a ruta e despois de tomar un café demos unha volta polo Castelo e os hórreos, espigueiros en portugués de Lindoso.

    

O inicio en baixada lévanos a presa de Lindoso para cruzala e seguir o noso camiño dirección  o fermoso pobo de Soajo onde nos coincide a hora da comida. Repartímonos entre os espigueiros e outras zonas do pobo buscando sombra.

     

Recorrido polas rúas  do pobo para continuar a nosa ruta e coller o GR que nos leva a Mezio, 7 km onde nos espera o bus e tempo para repoñer forzas antes de partir a Vigo. Un bo domingo con unha ruta levada polos noso vogais Jose Antonio e Manolo Panxón.

 

Todas as fotos aquí

UNHA TREVINCA COA SELECCIÓN ESPAÑOLA E RESULTADOS DAS COMPETICIÓNS NACIONAIS

Como todos sabedes, o club ten a tres novos deportistas competindo a nivel nacional nas distintas modalidades de escalada, Araceli Vale, Natalia Vale e Santiago Franco. Estes deportistas seguen acumulando éxitos na súa carreira deportiva.

En abril, Araceli foi nomeada mellor deportista promesa na Gala do Deporte do Concello de Vigo pola Federación Galega de Montañismo e en maio tivo a honra de participar xunto coa selección española de escalada na II Proba da Copa de Europa de velocidade que se celebrou do 12 ao 14 de maio en Fuente Dé (val do Liébana, Cantabria), na que a selección española conseguiu 4 medallas na modalidade de velocidade e 1 medalla en bloque, finais retransmitidas en directo por Teledeporte. O tempo non acompañou aos escaladores, pero aínda baixo a choiva nunha contorna inigualable Araceli conseguiu facer a súa mellor marca persoal ocupando finalmente o posto 14. Desta forma converteuse na primeira muller da Federación Galega de Montañismo que representa a España nunha proba internacional oficial da IFSC (International Federation of Sport Climbing).

Natalia e Santiago, pola súa banda, participaron na II proba da Copa de España de bloque que se celebrou no bosque de aceiro de Cuenca o 20 e 21 de maio. Natalia conseguiu pasar ás finais na categoría sub 18, terminando no 7º posto e Santiago, que compite xa na categoría absoluta ao eliminarse a sub-20, conseguiu un loitado posto 18, mellorando o posto 27 acadado na primeira proba. Ambos deportistas foron os galegos mellor clasificados nas súas respectivas categorías. E como isto non para, xa están a preparar a seguinte proba da Copa de España que se celebrará do 2 ao 4 de xuño en Madrid.

 

Desde o club desexamos que o seu exemplo chegue ao grupo de infantís e xuvenís que adestran semanalmente nas instalacións do club e do CUVI e pronto teñamos unha substitución para eles.

Moitas felicidades aos tres e moita sorte nas próximas competicións.

Deixamos a continuación os enlaces ás noticias e algunhas fotos e vídeos das distintas probas.

https://www.farodevigo.es/deportes/2023/04/20/vigo-honra-deportistas-86233602.html

https://www.farodevigo.es/deportes/2023/04/11/vigo-presume-futuro-85849175.html

https://fedme.es/oro-en-casa-carla-martinez-se-impone-en-el-muro-de-fuente-de/

 

Máis fotos aquí

Día Internacional dos Océanos 2023: Caiac/sendeiro + charla na Illa de Arousa

Chega o Día Internacional dos Océanos e, como non podía ser doutro modo, o propósito é empaparse de sabedoría con sabor a mar!

O sábado 10 sairemos, sen moito madrugar, dende Praza España en dirección Illa de Arousa onde a intención é que todos nos subamos a un caiac. Pero non vos preocupedes, cabe a posibilidade de formar un grupo B para facer un sendeiro bordeando un anaco do Parque Natural Complexo Intermareal Umia – O Grove -A Lanzada – Punta do Carreirón e Lagoa de Bodeira.

No sur da Illa de Arousa, o Parque Natural de Carreirón ten 1.3 km2 de extensión e é zona de especial protección para as aves. De feito, para os que vaides camiñando podedes parar nunha das dúas casetas de avistamento de aves que se atopan preto da laguna de Carreirón. Non hai que menospreciar tampouco as fermosas formas das rochas que, froito do mar e do vento, se foron gañando nomes tan curiosos coma Con dos Tres Pés, Con do Fuciño do Porco e Con do Cocodrilo, entre outras.

Polo mar, iremos da man de Alecrín Actividades e navegaremos uns 7-8 Km (equiparable o que fixemos no mesmo día en 2021 ou na ruta de Fragas do Eume no 2019, para que vos fagades unha idea). A ruta descorrerá entre as cristalinas augas da ría onde, se vamos ven de tempo, achegarémonos a visitar bateas. Na metade da ruta, chegando a Punta Carreirón, teremos tempo para almorzar e xuntarémosnos os dous grupos para escoitar unha charla sobre os segredos naturais que agocha o ecosistema intermareal desa zona do parque.

Imos ir abrindo boca para que os que vos paredes a ler este artigo xa vaiades cun punto extra. Intermareal rochoso… A qué soa iso?

Pois chámase intermareal a zona de transición comprendida entre a baixamar e a pleamar. Polo tanto, o que nós observamos, vai directamente relacionada coas mareas e varía dependendo da posición dos nosos astros con respecto á Terra e da batimetría do fondo.

Por suposto, esta franxa do litoral pode ser de area ou de rocha. Nós quixemos achegarnos a unha zona rochosa porque os seus misterios son apaixonantes.

Imaxinádevos que estades na vosa casa e cada 12 horas (período da onda de marea) vos vedes expostos a condicións distintas, de repente o salón inúndase, as temperaturas baixan moitísimo, o frigorífico énchese ou vacíase de súpeto… A cantidade de adaptacións que teríamos que ter para estar cómodos nesta situación sería incrible. Pois así viven os organismos que habitan no intermareal rochoso.

Ademáis, non é o mesmo para o que habita no primeiro piso que para o que vive nun sexto de altura. O primeiro destes pasará máis tempo en secano e polo tanto ten que estar moi alerta e preparado para cando lle cambien as condicións de vida repentinamente.

Así, nun intermareal existe a denominada “zonación” que non é outra cousa que a distinta distribución de organismos entre a zona de marea baixa á zona de marea alta.

Nós fixarémonos en certos seres vivos claves que nos poidan axudar a interpretar as condicións as que están adaptados. Ollo, porque a meirande parte deles buscan refuxios moi pequeniños polo que haberá que estar atentos como estamos a miña compañeira e máis eu na foto anterior. Algúns atópanse en fendas e oquedades das rochas mentres que outros, os que non soportan quedarse en secano, os localizaremos nas denominadas pozas intermareais.

A pesar de ser un ambiente de vida extremo, non so é a casa de moitos organismos se non que tamén serve de zona de alimentación e descanso para gran variedade de aves e proporciona unha franxa de protección costeira fronte á erosión das grandes marexadas. Así que nos tamén sacamos algo de beneficio por aquí.

Pero, Por qué imos falar disto despois de comer?

Sei que pode soar pesado, despois de camiñar, remar e comer, poñernos a camiñar entre rochas baixo o sol. Pero así é a natureza. Non eliximos nós a hora, a elixe a marea.

A marea, ese cambio periódico do nivel do mar que observamos na costa, ven producida polas forzas de atracción gravitacionais do Sol e a Lúa sobre a Terra. Comprender isto non é tarea sinxela, responde a complexas ecuacións matemáticas e esixe unha visión espacial da que eu mesma vou escasa. Pero animo a calquera a realizar unha exhaustiva búsqueda en internet para entendelo en profundidade e explicalo o sábado!

Dito de maneira moi sinxela:

A Lúa xira arredor da Terra mentres que a Terra fai o mesmo arredor do Sol, ata ahí todo ben. Cada un destes círculos, elipsoides máis ben, teñen un eixos distintos porque están ovalados cara cada un dos astros, cara a Lúa ou cara o Sol, e ademáis non se completan a mesma velocidade, un dura un ano e o outro 28 días, aproximadamente.

Cando os eixos maiores de cada elipse se aliñan a amplitude das mareas é máxima, mareas vivas, en cambio cando se atopan en sentido perpendicular a amplitude é mínima e nos atopamos nas chamadas mareas mortas.

Estas variacións determinan en gran medida tódolos organismos que imos ollar no intermareal da Illa de Arousa. Para o día 10 de Xuño, a baixamar cadra ás 16:06 h (se poñedes tabla de mareas Illa de Arousa en internet atoparedes bos resultados moi rápido). Aínda que nós atoparemos en cuarto menguante e as mareas serán mortas, a única oportunidade que temos de ollar este ecosistema é despois de comer.

Como incentivo para que non vos pese a comida, adiántovos que tedes que estar atentos porque haberá concurso cun premio moi mariño para o que máis respostas acerte!! Algunhas das preguntas tamén irán relacionadas con temas que xa tocamos anteriormente aquí.

Non vos perdades esta xornada! As prazas nos caiacs son limitadas polo que abriremos a lista cun pouco mais de antelación do normal, do 30 de maio ao 6 de xuño. Eso sí, temos que facer polo menos 30 caiaquistas para levar a cabo a actividade! Coma sempe, máis información chamando ao club e estando atentos ao blog.

VÉMONOS NO MAR!

Cristina Fernández, vogal de Medioambiente.

HOMENAXE ÁNGEL GÓMEZ SÁBADO 27 E 28 DE MAIO

 

No mes de febreiro deixounos o noso socio e ex vogal de sendeirismo Ángel Gómez cando era presidente Pedro Outón. Este sábado 27 de maio o socio que queira unirse a este homenaxe ten a oportunidade achegándose as 12 do mediodía o Cortelliño en Baiona onde plantaremos un carballo e con compañeiros da cruz vermella e amigos diremos unas palabras  para lembralo. O que queira ir e non teña transporte para acercarse pode chamar o club esta semana e anotarse.

O domingo varios socios irán o Monte Pindo que tanto lle gustaba a Angel. A saída é ás 08:00 horas da Praza de España para regresar a Vigo sobre as 17:00 horas. Vaise en coche así que todo socio que queira ir pode chamar ao club para anotarse.